nuts over dried chestnuts
'ξετρελαμένος με τα ξεροκάστανα'
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ:
Κριτική κινέζικου εστιατορίου από ένθετο περιοδικό σε Κυριακάτικη εφημερίδα, τεύχος 21ης Σεπτεμβρίου 2008.
ΣΧΟΛΙΟ:
Γνωρίζουμε όλοι ότι διανύουμε χαλεπούς καιρούς, ότι ο πλανήτης κινδυνεύει, ότι το φάντασμα της λειψυδρίας πλανάται πάνω από τα κεφάλια μας, ότι ενδέχεται σε λίγο όλοι μας να λέμε το νερό νεράκι. Όμως, τα νεροκάστανα δεν τα είπαμε ξεροκάστανα, τουλάχιστο όχι ακόμα.
Καρπούς ξηρούς και αποξηραμένους γνωρίζουμε πολλούς – τα «ξηροκάρπια» ή τα «ξηρά καρπά» ως μέρος των παρελκομένων της φιάλης τα έχουμε πληρώσει ουκ ολίγες φορές στα μπουζουκομάγαζα. Όμως, στις πιατέλες ή στα μπολάκια των περί ων ο λόγος μαγαζιών, ξεροκάστανα δεν είδαμε ακόμα. Ούτε καστανάδες είδαμε να τα πουλάνε.
Ας προχωρήσουμε λοιπόν στα μενού Κινέζικων εστιατορίων (αυτήν την κατηγορία περιγράφει ο αρθρογράφος μας εδώ) όπου και βλέπουμε ότι εκεί μέσα αναφέρεται το λαχανικό «νεροκάστανο», μετάφραση του αγγλικού water chestnut. Το νεροκάστανο ουδεμία σχέση έχει με το δικό μας κάστανο (επιστημονικό όνομα castanea spp.). Αντίθετα, τα περισσότερα νεροκάστανα ανήκουν στην οικογένεια trapa ή στην οικογένεια eleocharis, με κυριότερους εκπροσώπους της τελευταίας την eleocharis dulcis και την eleocharis tuberosa. Ορίστε και ένα δείγμα της οικογένειας eleocharis από τη Wikipedia. Αν η εικόνα σάς θυμίζει κάτι, είναι διότι πρόκειται για φυτά της οικογένειας της ξιφάρας ή του σπαθόχορτου (τα πλησιέστερα δικά μας φυτά), και τα νεροκάστανα είναι οι βολβοί τους.
Στην οικογένεια trapa, τώρα. Αν αναζητήσετε τα διάφορα είδη νεροκάστανου που ανήκουν στην οικογένεια trapa, θα δείτε το όνομά τους να μεταφράζεται ως «τριβόλι» στα ελληνικά ή "caltrop" στα αγγλικά. Αυτό το όνομα υποδηλώνει το σταυραγκάθι ή αρχαιοελληνικό εχίνο, αγκάθι το οποίο, όπως και να το ρίξεις, θα έχει πάντα μία αιχμή να σκοπεύει κάθετα προς τα επάνω: όπλο εναντίον των αρχαίων ιππέων (σύμφωνα με τον Ξενοφώντα και το έργο του «Ιππαρχικός Λόγος»), αλλά και μαραφέτι-gadget (στη μεταλλική του εκδοχή) που έχει χρησιμοποιηθεί από τον Τζέιμς Μποντ μέχρι και τους Νίντζα. Αν είστε οπτικοί τύποι, ορίστε ένα δείγμα του τι εννοούμε: θα δείτε και το σταυραγκάθι, αλλά και τον βολβό του νεροκάστανου με τις (για την περίπτωσή μας) δύο προεξοχές-αιχμές.
Το επικρατέστερο είδος εδώδιμου νεροκάστανου από την οικογένεια trapa είναι το trapa natans, ή αλλιώς ο εχίνος ο νέων (από το αρχαίο νέω, κολυμπώ). Ας μην ξεχνάμε τη "νήσσα" (‘πάπια’) που προέρχεται από την ίδια ρίζα. Ακόμα και στο λατινικό όνομα, το natans (μετοχή) μάς παραπέμπει στο ρήμα nato, απ’ όπου και το γαλλικό nαtation και το ισπανικό natación ('κολύμβηση'). Εφόσον λοιπόν η κολύμβηση γίνεται μέσα σε νερό [:-), έτσι και το κάστανο natans είναι νεροκάστανο και όχι ξεροκάστανο, παρεκτός ο αρθρογράφος σκεφτόταν τα "dried tubers" από την "Έρημη Χώρα" του T. S. Eliot:
Κριτική κινέζικου εστιατορίου από ένθετο περιοδικό σε Κυριακάτικη εφημερίδα, τεύχος 21ης Σεπτεμβρίου 2008.
ΣΧΟΛΙΟ:
Γνωρίζουμε όλοι ότι διανύουμε χαλεπούς καιρούς, ότι ο πλανήτης κινδυνεύει, ότι το φάντασμα της λειψυδρίας πλανάται πάνω από τα κεφάλια μας, ότι ενδέχεται σε λίγο όλοι μας να λέμε το νερό νεράκι. Όμως, τα νεροκάστανα δεν τα είπαμε ξεροκάστανα, τουλάχιστο όχι ακόμα.
Καρπούς ξηρούς και αποξηραμένους γνωρίζουμε πολλούς – τα «ξηροκάρπια» ή τα «ξηρά καρπά» ως μέρος των παρελκομένων της φιάλης τα έχουμε πληρώσει ουκ ολίγες φορές στα μπουζουκομάγαζα. Όμως, στις πιατέλες ή στα μπολάκια των περί ων ο λόγος μαγαζιών, ξεροκάστανα δεν είδαμε ακόμα. Ούτε καστανάδες είδαμε να τα πουλάνε.
Ας προχωρήσουμε λοιπόν στα μενού Κινέζικων εστιατορίων (αυτήν την κατηγορία περιγράφει ο αρθρογράφος μας εδώ) όπου και βλέπουμε ότι εκεί μέσα αναφέρεται το λαχανικό «νεροκάστανο», μετάφραση του αγγλικού water chestnut. Το νεροκάστανο ουδεμία σχέση έχει με το δικό μας κάστανο (επιστημονικό όνομα castanea spp.). Αντίθετα, τα περισσότερα νεροκάστανα ανήκουν στην οικογένεια trapa ή στην οικογένεια eleocharis, με κυριότερους εκπροσώπους της τελευταίας την eleocharis dulcis και την eleocharis tuberosa. Ορίστε και ένα δείγμα της οικογένειας eleocharis από τη Wikipedia. Αν η εικόνα σάς θυμίζει κάτι, είναι διότι πρόκειται για φυτά της οικογένειας της ξιφάρας ή του σπαθόχορτου (τα πλησιέστερα δικά μας φυτά), και τα νεροκάστανα είναι οι βολβοί τους.
Στην οικογένεια trapa, τώρα. Αν αναζητήσετε τα διάφορα είδη νεροκάστανου που ανήκουν στην οικογένεια trapa, θα δείτε το όνομά τους να μεταφράζεται ως «τριβόλι» στα ελληνικά ή "caltrop" στα αγγλικά. Αυτό το όνομα υποδηλώνει το σταυραγκάθι ή αρχαιοελληνικό εχίνο, αγκάθι το οποίο, όπως και να το ρίξεις, θα έχει πάντα μία αιχμή να σκοπεύει κάθετα προς τα επάνω: όπλο εναντίον των αρχαίων ιππέων (σύμφωνα με τον Ξενοφώντα και το έργο του «Ιππαρχικός Λόγος»), αλλά και μαραφέτι-gadget (στη μεταλλική του εκδοχή) που έχει χρησιμοποιηθεί από τον Τζέιμς Μποντ μέχρι και τους Νίντζα. Αν είστε οπτικοί τύποι, ορίστε ένα δείγμα του τι εννοούμε: θα δείτε και το σταυραγκάθι, αλλά και τον βολβό του νεροκάστανου με τις (για την περίπτωσή μας) δύο προεξοχές-αιχμές.
Το επικρατέστερο είδος εδώδιμου νεροκάστανου από την οικογένεια trapa είναι το trapa natans, ή αλλιώς ο εχίνος ο νέων (από το αρχαίο νέω, κολυμπώ). Ας μην ξεχνάμε τη "νήσσα" (‘πάπια’) που προέρχεται από την ίδια ρίζα. Ακόμα και στο λατινικό όνομα, το natans (μετοχή) μάς παραπέμπει στο ρήμα nato, απ’ όπου και το γαλλικό nαtation και το ισπανικό natación ('κολύμβηση'). Εφόσον λοιπόν η κολύμβηση γίνεται μέσα σε νερό [:-), έτσι και το κάστανο natans είναι νεροκάστανο και όχι ξεροκάστανο, παρεκτός ο αρθρογράφος σκεφτόταν τα "dried tubers" από την "Έρημη Χώρα" του T. S. Eliot:
[...]
Winter kept us warm, covering
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
[...]
.
.
.
1 comment:
Post a Comment