.
Καθόμαστε και σκεφτόμαστε τι να είναι αυτό το torinamroup. Λες να είναι κανένα περίεργο ζωάκι, όπως το Μαρσουπιλαμί; Μέχρι και αναγραμματισμούς κάναμε μήπως και αποκαλύψουμε την ταυτότητά του. Έτσι, παίζοντας με τα γράμματα και αλλάζοντας τη σειρά τους, καταλήξαμε σα φράσεις όπως:
atrium porno = πορνό στο αίθριο, πορνό για αίθριο
puritan Moor, puritan moor = πουριτανός Μαυριτανός, πουριτανικό αγκυροβόλιο (ή ρεμέτζο), πουριτανικό τυρφο-χώραφο
armour point = σημείο πανοπλίας, σημείο θωράκισης
a turnip room = ένα δωμάτιο για γογγύλια (ρέβες)
Καλά τα παιχνίδια, αλλά δεν βοήθησαν. Πάμε λοιπόν στο τι έχει γράψει για το torinamroup μία διαιτολόγος και το έχει δημοσιεύσει σε ιστοσελίδα ιατρο-διαιτολογικού περιεχομένου, μήπως και βγάλουμε νόημα από τα συμφραζόμενα. Αντιγράφω:
« Torinamroup
Η βοτανική ονομασία του φυτού αυτού είναι Heliantnus. Περιέχει ΙΝΟΥΛΙΝΗ, γλυκίδο στο οποίο έχει αποδοθεί ορισμένες ιδιότητες καλές όσον αφορά την απορρόφησή του από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Απορροφάται πολύ εύκολα και μεταβολίζεται και από τους διαβητικούς και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται σε πάρα πολλά διαιτητικά προϊόντα. »
Πάλι καλά που υπάρχει και το λατινικό, επιστημονικό όνομα (έστω και κακοποιημένο-κακογραμμένο) και μπορούμε να βρούμε κάποια άκρη. Πάμε λοιπόν: όλοι μας γνωρίζουμε το ηλιοτρόπιο, με το λατινικό όνομα helianthus annuus ή ηλίανθος ο ετήσιος (αγγλικά sunflower, γαλλικά tournesol, γερμανικά Sonnenblume, ιταλικά girasole, ισπανικά girasol, mirasol).
Ένας άλλος ηλίανθος είναι και ο helianthus tuberosus (ο κονδυλώδης) του οποίου το όνομα παρουσιάζει ετυμολογικό ενδιαφέρον:
Οι Άγγλοι το αποκαλούν Jerusalem artichoke, αγκινάρα της Ιερουσαλήμ, επειδή παρετυμολόγησαν τo ιταλικό όνομα girasole (‘γυρίζει, στρέφεται προς τον ήλιο’) και το έκαναν Jerusalem, εξαιτίας της φωνητικής ομοιότητας. Ο ηλίανθος ο κονδυλώδης δεν έχει καμμία σχέση με την Ιερουσαλήμ, και ούτε αγκινάρα είναι. Απλά, η γεύση του θυμίζει αγκινάρα.
Σε άλλες γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, γερμανικά), το φυτό αυτό λέγεται …τα-τα-τάαα topinambour !
(Βαπτίσθηκε έτσι,τυχαία και αυθαίρετα, από το όνομα των ιθαγενών Tupinanba της Βραζιλίας που έτυχε να παρουσιάζονται, ως αξιοθέατο, ενώπιον κάποιας από τις Ευρωπαίες βασίλισσες της εποχής - γύρω στο 1600. Παρόμοια δρώμενα-μασκαραλίκια συνηθίζονταν τότε. Στον καιρό μας, σε ad-speak, θα το ονομάζαμε roadshow).
Ορίστε λοιπόν το λαχανικό που ήθελε να περιγράψει η αγαπητή μας διαιτολόγος. Απλά, όπως το (σωστό) helianthus έγινε heliantnus, έτσι και το (σωστό) topinambour έγινε torinamroup. Τουλάχιστο η διαιτολόγος έχει μία συστηματικότητα στα λάθη της (αυτό που προσδίδει την κατά Corder διαφορά μεταξύ error και mistake) και έτσι μπορούμε να τα ξεδιαλύνουμε.
O ηλίανθος ο κονδυλώδης, λοιπόν, έχει μαγειρικό ενδιαφέρον για τον κόνδυλό του (και όχι τόσο για τους σπόρους του, όπως γίνεται με τους ηλιόσπορους του ηλίανθου του ετήσιου). Ορίστε μία φωτογραφία, και άλλη μία για να γνωρίζετε με τι μοιάζει ο κόνδυλος αυτός. Η Αγλαΐα Κρεμέζη έγραψε πρόσφατα ένα σχετικό άρθρο στο ένθετο περιοδικό Gourmet της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας για την φύτευση, καλλιέργεια και μαγειρική παρασκευή του.
Πίσω στη διαιτολόγο μας, τώρα: κατά πάσα πιθανότητα θα άνοιξε κάποιο βιβλίο, θα αντέγραψε κάποιες σημειώσεις και ανέτρεξε σ΄αυτές μήνες αργότερα για να γράψει το αρθρίδιο αυτό. Εκείνο το χειρόγραφο και ο πανδαμάτωρ χρόνος (μήνες πέρασαν, πού να θυμάμαι τώρα, κοιτάζω το μπλοκάκι, αντιγράφω στο πληκτρολόγιο, χτυπάει και το άτιμο το κινητό), έκαναν το helianthus heliantnus και το topinambour torinamroup.
Σίγουρα η αγαπητή δεν έχει δει ποτέ της αυτό για το οποίο γράφει. Προσέξτε διατύπωση: «γλυκίδο στο οποίο έχει αποδοθεί ορισμένες ιδιότητες καλές όσον αφορά την απορρόφησή του από τον ανθρώπινο οργανισμό». Τι καλοζυγισμένη και συνειδητή ασάφεια! 17 λέξεις που δεν λένε τίποτα, μια και αυτό που περιγράφουν ισχύει για εκατοντάδες τρόφιμα, να μην πω για όλα. Για το «γλυκίδο» (sic) θα πω ελάχιστα. Μάλλον θα ήθελε να γράψει «γλυκίδιο» το οποίο κατά πάσα πιθανότητα είναι εκτρωματικη (κάκιστη και αυθαίρετη, καθόσο ανύπαρκτη) μετάφραση του αγγλικού saccharide, συνθετικού στις λέξεις monosaccharide, disaccharide, oligosaccharide και polysaccharide, μονο-@, δι-@, ολιγο-@ και πολυσακχαρίτης. Εμ ακατανοησία του λήμματος, εμ λάθος μετάφραση, εμ λάθος μετεγγραφή από τα αγγλικά.
Βλέπετε, τώρα οι διαιτολόγοι (ή είναι διατροφολόγοι, ή να ’ναι άλλο πράμα το ’να κι άλλο τ’ άλλο;) παίρνουν τη θέση του μεσαιωνικού αλχημιστή και πρέπει να έχουν και επιστημονικό υπόβαθρο. Βλέπουν κάτι στην αγγλική βιβλιογραφία και το μετεγγράφουν απερίσκεπτα στα ελληνικά (γιατί σίγουρα, μόνο μετεγγραφή μπορεί κάποιος να το αποκαλέσει, και όχι μετάφραση).
Τουλάχιστο το ινουλίνη είναι σωστό – δεν είναι ινσουλίνη. Σύμφωνα με την αγαπητή μας διαιτολόγο, η ινουλίνη
"Απορροφάται πολύ εύκολα και μεταβολίζεται και από τους διαβητικούς και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται σε πάρα πολλά διαιτητικά προϊόντα. "
Συγγνώμη, αλλά εδώ η αγαπητή διαιτολόγος τα έχει μπλέξει. Το ότι "απορροφάται πολύ εύκολα και μεταβολίζεται" αδικεί την ουσία αυτή (καθώς και το περιεχόμενο των σπουδών της κυρίας).
Κατ’ αρχήν, η ινουλίνη χρησιμοποιείται από φυτά σαν μία μέθοδος αποθήκευσης / αποταμίευσης ενέργειας. Τα φυτά που χρησιμοποιούν την ινουλίνη δεν καταφεύγουν σε άλλες ουσίες, όπως λ.χ. στο άμυλο, που είναι η αποταμιευτική θυρίδα της πατάτας. Επίσης, η ινουλίνη χρησιμοποιείται από τα φυτά ως αντιψυκτικό (απλή η εξήγηση: σακχαρούχα διαλύματα, κοινώς σιρόπια, παγώνουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες απ’ ό,τι το σκέτο νερό. Το ίδιο ισχύει και για το αλατόνερο. Αντιψυκτικό ή anti-freeze λοιπόν, σαν κι αυτό που προσθέτουμε στο ψυγείο του αυτοκινήτου μας πριν ξεκινήσουμε για Αράχωβα).
Η ινουλίνη είναι ένα μη απορροφήσιμο πολυμερές της φρουκτόζης και ανήκει στους μη αμυλώδεις πολυσακχαρίτες (ή αλλιώς στις διαιτητικές ίνες). Όταν λέμε μη απορροφήσιμο εννοούμε ότι το λεπτό μας έντερο και η εκεί χλωρίδα του (αμυλάση και άλλα ένζυμα σχεδιασμένα για να διασπούν το άμυλο) δεν μπορεί να τη διασπάσουν σε απλούστερες μορφές (μονοσακχαρίτες) και να τη μεταβολίσουν. Στην ίδια κατηγορία των μη απορροφήσιμων πολυσακχαριτών ανήκουν οι κυτταρίνες, οι ημικυτταρίνες, οι πηκτίνες και οι ολιγοφρουκτόζες.
Το ότι δεν απορροφάται από το λεπτό έντερο έχει ως αποτέλεσμα να έχει ελάχιστη επίδραση στα επίπεδα σακχάρου του αίματος. (Αυτό ήθελε να πει και η διαιτολόγος μας για τους διαβητικους, αλλά τα μπέρδεψε στη διατύπωση.)
Ως μη απορροφήσιμη, η ινουλίνη περνά από το λεπτό έντερο άθικτη και αντιδρά με τους μικροοργανισμούς της χλωρίδας του παχέος εντέρου σχηματίζοντας διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο και μεθάνιο. Παρεμπιπτόντως, παρόμοιες αντιδράσεις συμβαίνουν και στην εντερική χλωρίδα ημών των Ελλήνων με τη φασολάδα. Στην περίπτωσή μας, όμως, υπεύθυνοι είναι οι ολιγοσακχαρίτες και οι κομμεορητίνες των οσπρίων. Τώρα καταλαβαίνετε γιατί οι Άγγλοι (που καταναλώνουν αρκετούς από τους κόνδυλους του ηλίανθου) λένε: ωραίο φαγάκι το Jerusalem artichoke, αλλά “it gives me gas”.
.
.
.
'Οπα, μεγάλε! Τι λέει το πρωτότυπο; Feet λέει. Και προσοχή, όχι legs, αλλά feet. (Να θυμίσουμε εδώ ότι το αγγλικό foot είναι το μέρος του ποδιού που μπαίνει στο παπούτσι, ενώ leg είναι το πόδι από τον αστράγαλο μέχρι το γοφό.) Που σημαίνει ότι το εστιατόριο έφτιαχνε ζωμό από πατούσες, ακροπόδαρα, ποδαράκια (τελοσπάντων, για να τελειώνουμε και με τα συνώνυμα) κοτόπουλου. Μέθοδος ασυνήθιστη για τα οικιακά δεδομένα, αλλά θεμιτή για ρουστίκ εστιατόρια (όπως αυτό που περιγράφεται παραπάνω). Επίσης, τα ποδαράκια κοστίζουν πολύ λιγότερο και από τις φτερούγες, οπότε συμφέρουν ένα εστιατόριο που χρειάζεται 20-30 κιλά κάθε εβδομάδα.
