"Alexandre Dumas concoctant une bouillabaisse de personnages" (από το fr.wikipédia.org)

Thursday 28 February 2008

ομελέτα η μοναστηριακή (omelette d' abbaye)

Συνεχίζουμε (για δεύτερο post) με την ελληνική μετάφραση γαλλικού τευχιδίου του 2007 περί γαστρονομίας, το οποίο πρόσφατα διανεμήθηκε από πρωινή εφημερίδα. Πρωτοτυπώντας, δεν κάνουμε αναφορά στο γαλλικό πρωτότυπο, το οποίο άλλωστε δεν υπάρχει στην κατοχή μας. Θα επισημάνουμε προφανή και εξόφθαλμα μεταφραστικά λάθη της τριάδας των μεταφραστών που δεν νόγαγε από μαγειρική. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν, μιας και scripta manent.



Η εν λόγω κυρία, συχωρεμένη από τo 1931, ονομαζόταν la mère Poulard. Η τριάδα των μεταφραστών είδε το όνομα αυτό στο γαλλικό πρωτότυπο δίπλα σε μία αναφορά στο γνωστό Mont Saint Michel της Κάτω Νορμανδίας, τη νησίδα που στεγάζει το ομώνυμο αββαείο, και σκέφτηκαν:


«Αββαείο και mère: Μάλιστα, η μητέρα ηγουμένη θα είναι αυτή, θα φτιάχνει και ομελέτες. Κάτι σαν την παπα-Λάμπραινα την καημένη που δε μπορεί να ταΐσει και να κουλαντρίσει τόσους που είναι μαζεμένοι στου παπα-Λάμπρου την αυλή».

Θεμιτός ο συλλογισμός, αλλά λανθασμένος. Ηγουμένη Πουλάρ! Τι ωραίο και ευφάνταστο! Είχαμε ακούσει για μοναστηριακές μπύρες (κυρίως σε Βέλγιο, αλλά και σε Γαλλία με τις bières d’ abbaye), αλλά το «μοναστηριακές ομελέτες» αποτελεί πρωτιά!

Στα γαλλικά, το mère σημαίνει και ‘μητέρα’, πέρα από το ‘ηγουμένη’. Το πρωτότυπο κάνει αναφορά στην Annette Boutisut η οποία παντρεύτηκε με τον Victor Poulard και ως αντρόγυνο ανέλαβαν το ντόπιο ξενοδοχείο-εστιατόριο Tête d’Or στο Mont Saint Michel. Από το όνομα αυτής λοιπόν της κυρίας βαπτίστηκε και η ομελέτα. Αν θέλετε να δείτε τι κάνει αυτήν την ομελέτα χαρακτηριστική στο εστιατόριο που πλέον ονομάζεται “La mère Poulard”, μπορείτε ν΄ανατρέξετε εδώ για ένα βιντεάκι, και εδώ ή εδώ για φωτογραφίες: Θα διαπιστώσετε ότι η σχετική ομελέτα ψήνεται σε δυνατή φωτιά από ξύλα μέσα σ’ ένα τηγάνι με χερούλι μήκους 1 μέτρου και βάλε (με το συμπάθειο), απαραίτητο σύνεργο για να μην καψαλιστεί ο ψήστης-οψοποιός.

Ενώ λοιπόν η κυρία ήταν εστιάτωρ, ταβερνιάρισσα, μαγείρισσα, νοικοκυρά, η τέλος πάντων μία κοσμική (laïque στα γαλλικά), η ένδοξος τριάς των μεταφραστών αυθαιρετεί, την μεταφέρει στη μοναστική (monastique, moniale, monacale στα γαλλικά) σφαίρα και την αναγορεύει «ηγουμένη».


Ακολουθώντας την ίδια αυθαίρετη λογική, μόλις κάποιος δει μία ετικέτα από το Αγιορίτικο κρασί του Τσάνταλη (φιλοτεχνημένη και με Βυζαντινίζουσα-εκκλησιαστική γραμματοσειρά), θα πρέπει δηλαδή να υποθέσει αυτόματα ότι Τσάνταλη λένε τον ηγούμενο της Μονής;
.
.
.

12 comments:

Heleni said...

Μήπως ήθελαν να πουν ότι "ηγείτο" του εστιατορίου;;; Μάλλον εσύ δεν το κατάλαβες.
Μère Poulard ονομάζονταν και κάτι γαλλικά μπισκότα που αγόρασα πριν από καιρό.
Ευχαριστώ για την πρόσκληση στο προηγούμενο post.

Anonymous said...

La mere du maire a(χ βαχ) tombe a la mer!

(Συγνώμη για την έλλειψη των accents mais je n'ai pas d'access sur un ordinateur respectable).

Errata Culinaria said...

@Eleni
Δεν ξέρω…εμένα συνεχίζει να μου γεννά υποψίες ότι εννόησαν το mère Poulard λανθασμένα ως ηγουμένη μοναστηριού (και όχι ως η «κυρία Πουλάρ, κυρά της κουζίνας»), μιας και αναφέρουν το Μον Σεν Μισέλ ως τοπωνύμιο.
Εκεί έχει κι άλλα εστιατόρια, αλλά η εν λόγω κυρία δούλεψε μόνο στο δικό της. Αν το γαλλικό κείμενο έλεγε ότι κατείχε εξέχουσα θέση μάλλον θα χρησιμοποιούσε λέξεις όπως célèbre, principale, exceptionelle, renommée, κλπ., οι οποίες θα ήταν λιγότερο piège (‘παγίδα’) για τους τρεις μεταφραστές.
Για την πρόσκληση: παρακαλώ, era un placer.

@λ:ηρ
Pas grand-chose. Comme le VER VERT en VERVE, qui marche VERS une VERRE VERTE, où on lui a VERSE un peu d’absinthe VERTΕ. Il le boit, et il se RENVERSE.

Errata Culinaria said...

Συμπληρώνω: τα μπισκότα (galettes),ίσως να ήταν από εδώ:
BISCUITERIE LA MERE POULARD

http://www.iaa.cra-normandie.fr/pages/fr/1POULARD.htm

Μαύρο πρόβατο said...

Σύμπτωση! Ήμουν εκεί την προηγούμενη Κυριακή. Είδα το μαγαζί αλλά δεν κάθισα να φάω - 30€ για μια ομελέττα, μου φάνηκε κάπως...
Για την ιστορία, ο Victor και η Annette Poullard είχαν ένα πανδοχείο τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, στους πρόποδες του αββαείου, δίπλα σχεδόν στην είσοδο των τειχών. Ήταν η Annette - η επονομαζόμενη mère - που επινόησε, λένε, τον τύπο αυτό ομελέττας. Δεν κατάλαβα αν μετά το θάνατό της η auberge πέρασε σε κληρονόμους, ούτε αν λειτουργεί αδιαλείπτως από τότε που άνοιξε, αλλά το βέβαιο είναι οτι τη βρίσκουμε ανοικτή τουλάχιστο από την απελευθέρωση (το 45) μέχρι σήμερα - λέγεται μάλιστα οτι άραξε εκεί ο Χέμινγουαιη, καθόλη τη διάρκεια της προέλασης στο mont st michel, την οποία καυχιόταν οτι λίγο-πολύ καθοδήγησε :-)
Αργότερα η Μ.Ρ. έγινε εμπορικό σήμα, ίσως αγοράστηκε και από μεγάλη εταιρεία τροφίμων, έχει αποκτήσει 4-5 μαγαζιά με σουβενίρ στο σαίν μισέλ και βγάζει μπισκοτοείδή που βρίσκουμε πλέον σε όλα τα σουπερμάρκετ. Σαξές στόρυ.

Το ξέρω οτι φλυαρώ, αλλά να γράψω και τη συνταγή:
μετρήστε πολλά αυγά - έξι μεγάλα ή οχτώ μικρότερα. Θα διαχωρίσετε κρόκους και ασπράδια. Χρειάζεστε 70 περίπου γρ βούτυρο αγελαδινό λιωμένο (αν είναι και κλαριφιέ καλύτερα, πάντως να μην έχει κάψει), και λίγη (2 κουταλιές της σούπας) κρέμα γάλακτος στερεά (αυτό που λένε κρέμ επαίς - η ρωσσική σμετάνα είναι επίσης ιδανική για τη δουλειά). Αρωματικά ο,τι θέλετε (εστραγκόν προτείνω), αλατοπίπερο. Τηγάνι μεγάλης θερμοχωρητικότητας και χαμηλή φωτιά.
Χτυπάτε τους κρόκους με την κρέμα και το μισό βούτυρο, μέχρι να γίνει αφρός. Έχετε προσθέσει αν θέλετε το αρωματικό ψιλοκομμένο. Το ίδιο χτυπάτε και τα ασπράδια με λίγο αλατάκι σε σφιχτή μαρέγκα. Βάζετε λίγο από το βούτυρο που έμεινε στο τηγάνι, το τηγάνι είναι στη φωτιά αρκετή ώρα ώστε να καλοζεσταθεί, ρίχνετε τους χτυπημένους κρόκους και ανακατεύετε αργά με σπάτουλα. Μόλις αρχίσουν να ψήνονται, ρίχνετε τη μαρέγκα. Ανακατεύετε απαλά να ενσωματωθούν στο μίγμα. Όσο ακόμα είναι νωπό, διπλώνετε την ομελέττα στα δύο (ημικύκλιο) ώστε να κλειστεί μέσα ο αφρός, περιχύνετε με το λοιπό βούτυρο και την αφήνετε να ψηθεί. Το ψήσιμο θα πάρει κανένα δεκάλεπτο.
Αυτό ήταν. Υποτίθετε οτι έχετε βάλει αλάτι-πιπέρι την κατάλληλη στιγμή, ρίξτε κι ένα γύρο του μύλου μαύρο πιπέρι από πάνω φρεσκοτριμένο...
Παραλλαγές, υπάρχουν άφθονες. Κυρίως με τυρί (απ'αυτά τα κρεμώδη αγελαδινά της νορμανδίας - τα πατ μόλ, είναι νομίζω καλύτερα), αλλά και γλυκές, φλαμπέ με καλβαντός κτλ κτλ.
Η κεντρική ιδέα είναι, όπως καταλάβατε, στο διαχωρισμό κρόκου-ασπραδιού, πολύ χτύπημα και χαμηλή θερμοκρασία ψησίματος, ώστε η ομελέττα να μείνει εξαιρετικά αφράτη.

Errata Culinaria said...

@μαύρο πρόβατο:

Λίαν κατατοπιστικό! Ευχαριστούμε πολύ!

Anonymous said...

Καλημέρα σας, αγαπητό ερράτα.
-------
Εκείνο που κατάλαβα τελικά, είναι ότι η κυρία Πουλάρ είχε μελετήσει καλά τον Εσκοφιέ.
------
Η συνταγή αυτή είναι η ομελέτα Μουσελίν (αφράτη) του μεγάλου μαγείρου. Στον Οδηγό του (1902)τη φτιάχνει ακριβώς με αυτόν τον τρόπο.
-----
Στο δεύτερο βιβλίο του (1934) την παραλλάζει ελαφρά, αφήνοντας 2 ασπράδια στους κρόκους με την κρέμα.
----
Αξιόλογη εκδοχή της ομελέτας Μουσελίν δίνει η Cordon Bleu(1901) στη μεγάλη μαγειρική της.
----
Αυτά για την προέλευση της συνταγής.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
και εύχομαι Καλό μήνα
μπλογκομάγειρος

Anonymous said...

Το είδα εγώ τ' όνειρο, αφού περισσεύουν τ' αβγά στο κοτέτσι θα πέσουμε στα σκληρά!
Υπάρχει και για σας ένα σουβριάλι ...ασημένιο!

Heleni said...

Errata: και βέβαια συμφωνώ μαζί σου. Εξάλλου, κανείς μεταφραστής στα λογικά του δεν θα άφηνε να γίνει σύγχυση με μια λέξη τόσο...θρησκευτική.
Η ειρωνία μου καμιά φορά γίνεται πειστική.

Errata Culinaria said...

@μπλογκομάγειρο:
Ευχαριστούμε πολύ! Λίαν κατατοπιστικός.

@Eleni:
Verdad. Esta vez, la ironía fue perdida a mí (ή κάπως έτσι, σε βασανισμένα αγγλο-λεβαντίνικα ισπανικά – Όντως, η ειρωνεία με προσεπέρασε και δεν την αντελήφθην).

@Δημήτρη Ρ.
Οσονούπω, θα ανταποκριθούμε στην πάσα. Διαλέγουμε τη μέθοδο βου (την εναλλακτική). Ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση! :-)

Anonymous said...

Κι εγώ μόνον από μπροστά πέρασα. Προτιμώ να πάω να φάω θαλασσινά σ΄ ένα άλλο παραπέρα και να αγναντίζω το πέλαγο.
Και μια που μιλάμε για ομελέτες, παραθέτω μία συνταγή για omelette du curé (ομελέτα του παπά όχι αμελέτητα του πάπα!):
http://www.truffefrance.com/gastronomie/recettes/omeletteducureauxtruffesnoires.php
Είναι πολυτελής έκδοση, αλλά για πρόχειρες καταστάσεις μπορούμε να βάλουμε απλά μανιτάρια.
Καλή όρεξη.
Ο εκ πρωτευούσης Γαλατίας ορμώμενος

Anonymous said...

Δεν πέρασε το link όπως πρέπει, το κόβω:
http://www.truffefrance.com/
gastronomie/recettes/
omeletteducureauxtruffesnoires.php
Ξανασυνδέστε το