"Alexandre Dumas concoctant une bouillabaisse de personnages" (από το fr.wikipédia.org)

Wednesday 17 June 2009

dictionary-schmictionary: Λεξικό να σου πετύχει!!

Χαζεύοντας σε βιβλιοπωλείο πριν από 1-2 χρόνια, εντοπίσαμε ένα κάποιο λεξικό επιστήμης και τεχνολογίας τροφίμων.

1. Μας έλειπε ένα ευσύνοπτο έργο για να καλύψει τα κενά μας στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας τροφίμων. Διαπιστώσαμε
2. ότι ο συγγραφέας ήταν πανεπιστημιακός δάσκαλος και
3. ότι η ημερομηνία έκδοσης ήταν το 1998 (β´ έκδοση, παρακαλώ).

Δλδ.: έγκυρος συγγραφέας και σχετικά πρόσφατη έκδοση της τελευταίας δεκαετίας, σκεφτήκαμε. Οπότε, αγοράσαμε το λεξικό μάνι-μάνι, χωρίς περαιτέρω ξεφύλλισμα, καθώς έπρεπε να σπεύσουμε σε επικείμενη συνάντηση για να χαζέψουμε κάτι μαχαίρια τύπου santoku της Global, τα οποία ανέκαθεν χαλβαδιάζαμε.

Φτάνοντας σπίτι, ξεφυλλίσαμε το εν λόγω πόνημα και μπορούμε πλέον βάσιμα και τεκμηριωμένα να ισχυριστούμε ότι πρόκειται για τα πιο πεταμένα 14 ευρώ που δώσαμε ποτέ. Τι διαπιστώσαμε;

-λήμματα γραμμένα άλλα αντ’ άλλων: φύρδην μίγδην ή helter-skelter, αν προτιμάτε
-παραπομπές που δεν οδηγούν πουθενά
-πληθώρα από ανορθογραφίες σε ελληνικούς και ξενόγλωσσους όρους, λες και κάποιος μετέγραφε στον Η/Υ (ή μήπως ήταν μηχανή στοιχειοθεσίας με τους πάλαι ποτέ «τσίγκους»;) κακογραμμένες χειρόγραφες σημειώσεις
-χονδροειδείς πραγματολογικές ανακρίβειες σε μαγειρικά λήμματα από συγγραφέα που ελάχιστα φαίνεται να κατέχει από μαγειρική.

Ο μόνος πιθανός λόγος που μπορούμε να σκεφτούμε για την κυκλοφορία του εν λόγω πονήματος είναι αυτός της «αρπαχτής» από μέρους του συγγραφέα ο οποίος το επέβαλε ως απαιτούμενο σύγγραμμα στους φοιτητές των πανεπιστημιακών παραδόσεών του. (Προσέγγιση: «Αν δεν το αγοράσεις και το διαβάσεις, το μάθημά μου δεν θα περάσεις».)

Αυτό μας θυμίζει τις προ 25ετίας προτροπές καθηγητού/-ριας Φυσικής (άλλου, νοτιότερου πανεπιστημίου) προς τους φοιτητές για να αγοράσουν το «απαραίτητο» εγχειρίδιο ασκήσεων, όπου η πλειοψηφία των ασκήσεων ήταν λογοκλεμμένες-ξεπατικωμένες-αντιγραμμένες κατά λέξη (χωρίς καμία σχετική βιβλιογραφική επισήμανση, βέβαια) από την έκδοση των Halliday και Resnick (συντελεστής ήταν και ο Walker, αλλά συχνά τον άφηναν απ’ έξω, καθώς το βιβλίο αναφερόταν ως «Halliday-Resnick»).

Πάμε να δούμε μερικές μόνο από τις δεκάδες αβλεψίες του εν λόγω λεξικού. Λήμμα 0169, λοιπόν:

Εδώ, ο συγγραφέας έχει μπλέξει το μπέιγκελ (bagel) με το ντόνατ. Ό,τι και να κάνεις, όπως και να το δεις, το μπέιγκελ δεν σιροπιάζεται. Για να δούμε τι λέει για το ντόνατ στο λήμμα 0904 παρακάτω:

.
Εδώ, σαν ερμηνεία το πέτυχε. 'Ομως, η ορθρογραφία στα αγγλικά είναι άλλα αντ' άλλων: να επισημάνουμε ότι η ορθογραφία στα βρετανικά αγγλικά είναι doughnut και στα αμερικάνικα αγγλικά είναι donut. To douhnut είναι ανύπαρκτο.
-------------------------------
Από τα αρτοσκευάσματα, προχωράμε στα πτηνά, και στο λήμμα 0417:

Εδώ διαπιστώνουμε ότι ο συγγραφέας μάλλον έχει επηρρεαστεί από το άγριο άλογο (το άλογο Μάσταγκ της Αμερικάνικης Δύσης, ή το σχετικό ομώνυμο μοντέλο της Ford).


Προχωράμε λοιπόν στο λήμμα 1318 ώστε να διασταυρώσουμε τις γνώσεις του συγγραφέα.

Έχουμε και λέμε, λοιπόν: ο αγριόγαλος πώς λέγεται στα αγγλικά; Bustang, Bustrad, ή κάποιο παράγωγό τους; Θα σας απογοητεύσουμε, αλλά η απάντηση είναι bustard, όπως επιβεβαιώνει και το σχετικό άρθρο της Wikipedia.

Θα συνεχίσουμε...

Experience is the name everyone gives to their mistakes.

Oscar Wilde (1854–1900)

Irish poet and playwright.

.

.

.

8 comments:

Anonymous said...

Αντε επιτέλους πόσταρες! Είχα αρχίσει να ανησυχώ! Συμπάσχω, είμαι κι εγώ χαροκαμένη με ένα ράφι άχρηστα λεξικά.
Όσο όμως και να θέλω να απεξαρτηθώ από τα έντυπα λεξικά, τίποτα δεν ξεπερνά το χωρίς κανένα ορθογραφικό λάθος και άσχετο με την κουζίνα "λικνιζόμενο μάνδαλο" για το snap fastener σε σοβαρό ιντερνετικό λεξικό! (Να πω κι εγώ τον πόνο μου!)

vikar said...

Αγαπητέ έρατε, αγαπητή εράτα, ή τελοσπάντων, αγαπητό λάθος.

Έπεσα πάνω στο ιστολόγιό σου προσπαθώντας να ξεστραβωθώ περι ρεπανιών, προκειμένου να καταχωρίσω μία κυπριακή έκφραση της αργκό (κόττα ρεπανάκι) σε σχετικό σάιτ (σλάνγκ τζι άρ), και τελικά τα έκανα λίγο μαντάρα... Θα σε παρακαλούσα λοιπόν, άν έχεις τη διάθεση και το χρόνο, να περνούσες απο 'κεί να μας βοηθήσεις. Τη διεύθυνση της ενλόγω καταχώρισης τη βρίσκεις στο όνομά μου επάνω. Άν διαβάσεις και τα εκεί σχόλια θα καταλάβεις το πρόβλημά μας.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων, και καλή συνέχεια με το ιστολόγιο (το οποίο, παρεμπιπτόντως, οποιοσδήποτε απο την δική μας κοινότητα θα εκτιμούσε δεόντως),

Βασίλης

Errata Culinaria said...

@vikar
Το σχόλιο γράφτηκε (http://www.slang.gr/lemma/show/kotta_repanaki_12143). Ευχαριστούμε για το σχόλιό σας και συγχαρητήρια για τη δική σας ιστοσελίδα - πραγματικά αξιέπαινη!

Myrto said...

Ελπίζω να υπάρξει συνέχεια γιατί καιρό έχουμε να δούμε post!

Ανακάλυψα το blog αυτό πρόσφατα και ενθουσιάστηκα γιατί κι εγώ, καθημερινά, αγανακτώ με τις προχειρότητες, την άγνοια και τα κακο-μεταφρασμένα κείμενα (δυστυχώς όχι μόνο μαγειρικής)! Συγχαρητήρια κι ευχαριστώ!

Υ.Γ. Μ' έχουν επίσης εντυπωσιάσει οι γνώσεις και οι αναφορές σε λογοτεχνικά κείμενα!

ironick said...

Εράτα γεια, καλώς σε βρήκα και γω, χάρη στον Vikar, ένδοξο συσλανγκιστή... και συγχαρητήρια γι' αυτό το μερακλίδικο μπλογκ!

Θέλω τα φώτα σου για κάτι και σε ρωτάω απευθείας: πώς λέγεται στα ελληνικά το trigonella melilotus-coerulea;... Είναι ένα ζιζάνιο-βοτάνι, από το οποίο φτιάχνουν στο καντόνι Γκλάρους της Ελβετίας το τυρί Ziger (τσίγκερ), πατέντα δικιά τους, προστατευόμενη ονομασία από τον 15ο αιώνα, από τα πρώτα ΠΟΠ!

Ήθελα επίσης να ξέρω αν υπάρχει αυτό το φυτό στην Ελλάδα (πχ στην Κρήτη που έχει τόσα βοτάνια). Μήπως μία στο τρισεκατομμύριο ξέρει κανείς εδώ μέσα; Αλλιώς ξέρετε πού να ψάξω;

Υπάρχουν όλα τα στοιχεία για το φυτό στην Βικιπαίδεια, στο λήμμα Ziger, αν τα γερμανικά σου είναι καλά.

Καλή δύναμη για το μπλογκ και καλή συνέχεια,
Ηρώ

vikar said...

Εράτα, ευχαριστώ και προσωπικά για την ανταπόκριση. Την άλλη φορά θα κοιτάξω να προσέχω παραπάνω στα ξένα χωράφια. :-)

Νά 'σαι καλά,
Β.

Errata Culinaria said...

@Myrto:
Ευχαριστίες.
Η θερινή ραστώνη προσωρινά μόνο μας καθυστερεί.

@ironick:
Πηγές (http://www.uni-graz.at/~katzer/engl/Trig_cae.html) αναφέρουν ότι το φυτό αυτό χρησιμοποιείται για ν΄αρωματίσει και ορισμένα ψωμιά στις Άλπεις, γι αυτό ονομάζεται και Brotklee, πέρα από Blauklee. Οι ίδια πηγή αναφέρει ότι φύεται στις Άλπεις, σε κάποια Ευρωπαϊκά βουνά και τον Καύκασο, όπου (στον Καύκασο) αποτελεί βασικό συστατικό για ένα τοπικό μίγμα μπαχαρικών.

Στα δικά μας τώρα: από το λατινικό όνομά του, είναι προφανής η στενή συγγένειά του με τo trigonella foenumgraecum, το οποίο είναι: τριγωνέλλα, τήλις, τηντιλίδα, μοσχοσίταρο, fenugreek στα αγγλικά, Bockshornklee στα γερμανικά. Επίσης, τσιμένι, τσεμένι ή τσιμέμι, με τις τρεις τελευταίες να προέρχονται από τα τουρκικά και να δηλώνουν το μπαχαρικό ή, συνεκδοχικά, το μίγμα μπαχαρικών που καρυκεύει και περιβάλλει τον παστουρμά. Οπότε με ασφάλεια μπορείς να το ονομάσεις «μοσχοσίταρο» ή «ποικιλία μοσχοσίταρου». Αποτελεί τουλάχιστο ειρωνεία ότι, ενώ το λατινικό του όνομα foenum graecum σημαίνει ‘ελληνικός σανός’, στις ημέρες μας το έχουμε εξοβελίσει από τη μαγειρική μας, και πολλοί στην Ελλάδα το θεωρούν ανατολίτικο και ξενικό μπαχαρικό.

Ειδικά για το Ελβετικό φυτό, μπορείς να ξεκινήσεις και από το λήμμα Schabzigerklee της γερμανικής wikipedia. Aν δώσεις τη λέξη «hilbeh» (το αραβικό του όνομα) ή «khmeli-suneli» (το γεωργιανό του όνομα) ή "panch phoron" (το μίγμα μπαχαρικών γνωστό ως «Bengali five spice») σε κάποια μηχανή αναζήτησης θα βρεις ενδιαφέροντα πράγματα. Επιφύλαξη: πολλές πηγές δεν ξεχωρίζουν μεταξύ του trigonella cοerulea και του trigonella foenum graecum.

Καλές (και μυρωδάτες) αναζητήσεις και ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.

ironick said...

κοίτα να δεις! εράτα νά 'σαι καλά, θα τα κοιτάξω όλ' αυτά κι αν έχω τίποτε νέες απορίες θα σου ξαναγράψω.

καλή συνέχεια με την δουλειά σου,
Ηρώ