"Alexandre Dumas concoctant une bouillabaisse de personnages" (από το fr.wikipédia.org)

Monday 7 January 2008

Pasting the pasty pastry

χλωμή τη βλέπω τη ζύμη...

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ:
Μετάφραση αγγλικού βιβλίου μαγειρικής. Το ίδιο βιβλίο μας απασχολεί εδώ και 4 posts. Λέμε να γράψουμε 1-2 posts ακόμα και μετά να το αφήσουμε στην άκρη για μελλοντική χρήση. Μην ανησυχείτε... περιέχει πολύ πράμα ακόμα, τόσο μεταφραστικά, όσο και τεχνικά.

ΣΧΟΛΙΟ:
Όπως πάντα, η παραπάνω φωτογραφία είναι σε αρκετά μεγάλη ανάλυση ώστε, αν κάνετε κλικ επάνω της, να μεγεθυνθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.

Ο μεταφραστής λοιπόν μας λέει ότι όσοι μάγειροι φτιάχνουν ζυμαρικά ακολουθούν ακριβείς μετρήσεις, είναι επιστήμονες, χρησιμοποιούν συγκεκριμένα υλικά, και δεν συμμαζεύεται. Και συνεχίζει, παραθέτοντας τα υλικά: αλεύρι, βούτυρο, αυγά, ζάχαρη, γάλα. Να θυμίσουμε ότι εδώ ο μεταφραστής αναφέρεται σε αυτούς που χειρίζονται τις πρώτες ύλες για να παράξουν ζυμαρικά. Το ότι βλέπουμε βούτυρο και ζάχαρη σαν υλικά στα ζυμαρικά μάς παραξενεύει λίγο, μια και το βιβλίο πραγματεύεται την παρασκευή ζυμαρικών στις μέρες μας, και όχι στο Μεσαίωνα. Τότε, πολλά ζυμαρικά όντως παρασκευάζονταν με ζάχαρη στη ζύμη τους, μια και η ζάχαρη ήταν κάτι σπάνιο και το θεωρούσαν είδος πολυτελείας. Παραξενευόμαστε ακόμα περισσότερο όταν ο μεταφραστής αναφέρει ότι αν βάλουν πολύ βούτυρο, η ζύμη γίνεται εύθρυπτη, αν βάλουν ένα αυγό παραπάνω, η ζύμη θα μοιάζει με κέικ.

Αφού λοιπόν παραξενευτήκαμε αρκετά, πάμε στο αγγλικό πρωτότυπο να δούμε τι λέει:

Ρε, τι ζυμαρικά και πράσσειν (και μεταφράζειν και γράφειν) άλογα; Pastry cook λέει ό άνθρωπος, δηλαδή 'ζαχαροπλάστης, παρασκευαστής γλυκών εδεσμάτων'.

Και καθόμασταν εμείς και παιδευόμασταν να βγάλουμε νόημα μέσα από την αυθαιρεσία και την ανοησία (λόγω βιασύνης και ξεπέτας) του καθενός που δεν μπαίνει καν στον κόπο να ρίξει δεύτερη ματιά στο κείμενο και να ξεκαθαρίσει τη διαφορά μεταξύ pasta ('ζυμαρικά') και pastry ('γλυκά'). Αν η διατύπωση σας φάνηκε βαριά, συμπαθάτε μας, αλλά ορίστε τρία άλλα δείγματα από το ίδιο απόσπασμα για ν' αγανακτήσετε κι εσείς:
.
Δείγμα 1
The pastry cook is a scientist and works with exact measurements and stable ingredients that behave in a predictable fashion.
Οι δεύτεροι μοιάζουν με τους επιστήμονες, μια και χρησιμοποιούν συγκεκριμένα υλικά, κάνουν ακριβείς μετρήσεις και συμπεριφέρονται μ' έναν απολύτως προβλέψιμο τρόπο.
Δείχνει: την άγνοια για το ποιο είναι το υποκείμενο του "συμπεριφέρονται".
.
Δείγμα 2
milk, eggs, sugar, flour
αλευριού, βουτύρου, αυγών, ζάχαρης, γάλακτος
Δείχνει: την ανεξάρτητη φύση του μεταφραστή ("Σιγά που θα τα γράψω γω όπως τα λέει τούτος")

Δείγμα 3
Learning to cook meat was learning to be at ease with variation and improvisation, because meat was the tissue of a living creature, and each piece was different.
Για να ψήσεις καλά τα κρέατα και τα ψάρια, πρέπει να μάθεις να αυτοσχεδιάζεις, γιατί κάθε κομμάτι είναι διαφορετικό από τα άλλα.
Δείχνει: την τεχνική του "στρίβειν αλόμενος ('με μικρά πηδηματάκια')". Πώς λέγαμε παλιά "στρίβειν διά του αρραβώνος", έτσι ένα πράμα.
Πηδάμε (παραλείπουμε) ό,τι δεν μας βολεύει από το πρωτότυπο (δλδ τα υπογραμμισμένα αγγλικά εδάφια παραπάνω) και αφήνουμε και το στίγμα μας στη μετάφραση (δλδ χώνουμε την υπογραμμισμένη λέξη "ψάρια" που δεν υπάρχει στο πρωτότυπο) -- τρομάρα μας!

Και κατά τ' άλλα, ο αναγνώστης πρέπει να πληρώσει 20-τόσα ευρώ για να διαβάσει μετάφραση σαν και τούτη.

Ας μην ψειρίσουμε τα σημερινά δύο αποσπάσματα περισσότερο (αν και θα μπορούσαμε), γιατί ήδη μπούκωσε και στούμπωσε η χτένα.

Και τώρα, η τετριμμένη πλέον επωδός:
Εντάξει, ο μεταφραστής βιαζόταν να βγάλει τις Χ σελίδες ανά ημέρα για να είναι συνεπής με την προθεσμία του. Η επαΐουσα και ειδήμων επιμελήτρια (του χώρου της μαγειρικής γραφής, όπως έχουμε ξαναπεί, και όχι μία απλή run-of-the-mill φιλόλογος 'της σειράς') δεν ανίχνευσε κανένα από τα παραπάνω λάθη; Ούτε καν την "πατάτα" μεταξύ pasta και pastry; Προφανώς, όχι.

The Queen of Hearts, she made some tarts,
All on a summer day:
The Knave of Hearts, he stole those tarts,
And took them quite away!
Lewis Carroll,
"Alice's Adventures in Wonderland"
.
.
.

No comments: