περί αλεύρων γεγραμμένα - de farinorum scripta

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ:
Ένθετο μαγειρικό περιοδικό σε Κυριακάτικη εφημερίδα, τεύχος Φεβρουαρίου 2008.

ΣΧΟΛΙΟ:
Το άρθρο το διαβάσαμε στα γρήγορα (skimming and scanning που λένε και στα Παιδαγωγικά Τμήματα), και ετοιμαζόμασταν να πάμε παρακάτω. Ξαφνικά, το μάτι μας έπεσε στα ψιλά γράμματα (αχ, αυτές οι εμμονές μας...) των φωτογραφιών των προϊόντων οι οποίες ήταν διαυγέστατες, σε σημείο που να μπορούμε να διαβάσουμε το κείμενο στις συσκευασίες. Επειδή στη σαρωμένη φωτογραφία παραπάνω αυτό μάλλον δεν θα είναι εφικτό, σας παραπέμπουμε στην ιστοσελίδα της εταιρείας που παρασκευάζει δύο από τα τρία άλευρα που εικονίζονται στο σχετικό άρθρο.

Οι δύο συσκευασίες αυτές αναφέρουν στο κάτω τους μέρος NO WHEAT, NO GLUTEN, NO ENZYMES, NO SOYA, NO NUTS (‘χωρίς σιτάρι, χωρίς γλουτένη, χωρίς ένζυμα, χωρίς σόγια, χωρίς ξηρούς καρπούς’).

Η συσκευασία του brown bread flour αναφέρει πάνω δεξιά “A flour blend milled from naturally gluten free & wheat free ingredients and natural gum…” ‘Μίγμα αλευριού, προϊόν άλεσης υλικών που από τη φύση τους δεν περιέχουν γλουτένη ούτε σιτάρι, με προσθήκη κόμμεος…’

Επίσης, η σχετική ιστοσελίδα που αναφέραμε παραπάνω λέει: “… We do not use wheat starch, rye, barley, oats, soya, dairy or nuts to produce gluten free flour. Instead we use raw materials that come from many parts of the world, including several unusual grains, beans and seeds, to mill into our gluten free products. …” εν ολίγοις ότι δεν χρησιμοποιούν άμυλο σιταριού, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, σόγια, γαλακτοκομικά προϊόντα ή ξηρούς καρπούς στα άλευρά τους.

Έχουμε λοιπόν εδώ δύο καθ’ όλα σεβαστά προϊόντα, τα οποία η αρθρογράφος μας περιγράφει ως αλεύρια. Όμως οι συσκευασίες μας λένε ότι δεν περιέχεται ίχνος σιταριού σε αυτά, αλλά ούτε και ίχνος από πολλά που εμείς στην Ελλάδα αναγνωρίζουμε ως δημητριακά.

Δεν θα έπρεπε η αρθρογράφος να επισημάνει στους αναγνώστες την ειδοποιό αυτή διαφορά;

Ενδεικτικά, η αρθρογράφος απλά αναφέρει:
«το γενικής χρήσης αλεύρι […], χωρίς γλουτένη, υπερέχει αρκετών άλλων που κυκλοφορούν στην αγορά». Ποιων «άλλων» εννοεί; Των παραδοσιακών αλευριών που γνωρίζουμε; Μα αυτά είναι από παραδοσιακά σιτηρά, μία εντελώς άλλη κατηγορία, και δεν επιδέχονται σύγκριση. Αφού περιέχουν γλουτένη και σιτάρι στην πλειοψηφία τους.

Υποτίθεται ότι στα βιολογικά προϊόντα (ως τέτοια παρουσιάζονται), η προέλευση, τα συστατικά και η πληροφόρηση περί αυτών είναι το παν.

Ο οποιοσδήποτε Έλληνας καταναλωτής θα είχε εντελώς διαφορετική εντύπωση αν γνώριζε ότι το «αλεύρι» αυτό είναι προϊόν άλεσης ‘κάμποσων ασυνήθιστων δημητριακών, οσπρίων και σπόρων’ («several unusual grains, beans and seeds» λέει η ιστοσελίδα).

Μήπως (λέμε «μήπως», αφήνοντας μία υποψία: δεν είμαστε απόλυτα βέβαιοι) η αρθρογράφος βασίστηκε υπερβολικά σε πληροφορίες του εισαγωγέα (δελτίο τύπου, διαφημιστικό φυλλάδιο του κατασκευαστή, κλπ);

Τα άλευρα αυτά προέρχονται από τη Βρετανική αγορά, όπου οι ομάδες με διακηρυγμένες διατροφικές ιδιαιτερότητες ξεπερνούν σε αριθμό τις δικές μας αποσχισθείσες ή διαγραφθείσες κατά καιρούς από το ΚΚΕ ομάδες, γκρουπούσκουλα, φράξιες και μεμονωμένα άτομα.

Να σας θυμίσουμε μόνο τους fruitarians (ολίγον υπερβολικό, αλλά ενδεικτικό φαινόμενο) που ήταν αντικείμενο διακωμώδησης στην ταινία «Μια βραδιά στο Νότιγκ Χιλλ»: τα άτομα αυτά στην ταινία δήλωναν ότι έτρωγαν αποκλειστικά και μόνο φρούτα και λαχανικά που είχαν πέσει από τα δέντρα/φυτά λόγω φυσικών αιτίων. Οποιαδήποτε άλλη συγκομιδή (όπως, φευ, το να κόψεις εσύ ο ίδιος φρούτο από το δέντρο) αποτελούσε βιασμό της φύσης και ισοδυναμούσε με δολοφονική πράξη.

Τα άλευρα αυτά, λοιπόν, ανήκουν σε μία κοινωνία που διαχωρίζει πληθυσμιακές, διατροφικές (και αγοραστικές, θα σπεύδαμε να προσθέσουμε) ομάδες όπως:

vegetarians(χορτοφάγοι: όχι στο κρέας, ναι σ’ όλα τ’ άλλα )
.

vegans (ακραίοι ή αυστηροί χορτοφάγοι: όχι σε οτιδήποτε περιέχει ζωικά προϊόντα η ζωικά υποπροϊόντα, λ.χ. αυγά, γαλακτοκομικά, βούτυρο, ζωικής προέλευσης ζελατίνα, μέλι)

ovolactarians (αυγο-γαλακτοφάγοι: όχι στο κρέας, ναι στα αυγά, στα γαλακτοκομικά και στα λαχανικά)

lactarians (γαλακτοφάγοι: όχι στο κρέας και στα αυγά, ναι στο γάλα και στα γαλακτοκομικά)

herbivores (φυτοφάγοι: όχι σε ό,τι δεν είναι φυτό, ναι μόνο στα φυτά)

foragers (τροφοσυλλέκτες: ναι μόνο στα φυτά, τους καρπούς και τα μανιτάρια που συλλέγω εγώ ο ίδιος από τη φύση)

fruitarians (φρουτοφάγοι: ναι στα φρούτα και στους καρπούς, όχι σ’ όλα τα’ άλλα)

granivores (σποροφάγοι: ναι στα δημητριακά, τους σπόρους και τις φύτρες τους, όχι σ’ όλα τ’ άλλα)

local eaters (γηγενοφάγοι: ναι σε ό,τι προέρχεται ή παράγεται σε ακτίνα 150 χλμ από τον τόπο κατοικίας μου)

raw foodists (ωμοφάγοι: ναι σε όλα, αρκεί η μέγιστη θερμοκρασία παρασκευής τους να μην ξεπερνά τους 45 έως 55 βαθμούς Κελσίου [ανάλογα τίνος τη θεωρία ασπάζεσαι] )

Επίσης, τα άλευρα αυτά ανήκουν σε μία διατροφική κουλτούρα με (είτε υπαρκτές, είτε κατά φαντασίαν, αλλά πάντως) ρητά δεδηλωμένες δυσανεξίες (intolerances) σε:
-λακτόζη
-γλουτένη
-προϊόντα σόγιας, κλπ
Μία τέτοια κουλτούρα είναι αυτή που κάνει τον αριθμό των διαφημιζόμενων ως αμιγώς vegetarian εστιατορίων της μητροπολιτικής περιοχής του Λονδίνου να ανέρχεται σε μπόλικες δεκάδες. FYI, στην Αθήνα ο αντίστοιχος αριθμός είναι 1 (ολογράφως ένα), αν δεν κάνουμε λάθος.

Μήπως (ξαναλέμε «μήπως», αφήνοντας μία υποψία: δεν είμαστε απόλυτα βέβαιοι) η αρθρογράφος βασίστηκε υπερβολικά σε πληροφορίες του εισαγωγέα (δελτίο τύπου, διαφημιστικό φυλλάδιο του κατασκευαστή, κλπ) και δεν το έψαξε το θέμα λίγο παραπάνω ώστε να δώσει στους Έλληνες καταναλωτές πληρέστερη πληροφόρηση;

.

.

.