"Alexandre Dumas concoctant une bouillabaisse de personnages" (από το fr.wikipédia.org)

Sunday 14 October 2007

Δημοσιογραφική Ακεραιότητα (integritas scriptorum), 2 από 2

.
Το κείμενο που παρέδωσες στο περιοδικό περνάει από την επιμέλεια μίας καθ' όλα άριστης και ευσυνείδητης φιλολόγου με λαμπρές εγχώριες σπουδές, η οποία σου απαλείφει και τα 34 ελληνικά λάθη που υπάρχουν (12 από τα οποία θα έβρισκε και ο ορθογραφικός διορθωτής του Word τον οποίο έχεις απενεργοποιημένο «γιατί δεν σου αρέσουν αυτές οι κατσαρές κόκκινες γραμμές κάτω από κάθε λέξη»). Επίσης, όταν τα παρακάτω (ενδεικτικά) ζευγάρια λέξεων χρησιμοποιούνται λάθος: ότι-ό,τι, παράληψη-παράλειψη, γίνετε-γίνεται, ψήνετε-ψήνεται, τότε γνωρίζουμε ότι η επιμελήτρια ήταν άρρωστη ή, για λόγους ανωτέρας βίας, δεν πρόλαβε να χτενίσει το κείμενό σου.

Βέβαια, η επιμελήτρια κατέχει κι ένα Proficiency από τα 17 της, και ξέρει και λίγα αγγλικούλια διότι δίδασκε ιδιαίτερα αγγλικών σε παιδάκια του δημοτικού ώστε να βγαίνει το νοίκι όσο σπούδαζε Ιστορία στη Φιλοσοφική. Όμως, τώρα η επιμελήτρια είναι ετών 37, και τα αγγλικά της έχουν χαθεί στην αχλύ του πανδαμάτορος χρόνου. Δεν ξέρει (και δεν είναι δουλειά της να ξέρει) αρκετά αγγλικά για να διακρίνει λ.χ. ότι στο κείμενό σου αγνοείς τη σημασία του trimming ως ‘ρετάλι, απολειφάδι κοπής κρέατος’ και την ξέρεις μόνο ως ‘γαρνιτούρα, παρελκόμενο, συνοδευτικό’.

Μέσα στις επόμενες δύο μέρες, έχεις φτάσει στο σημείο να μη θυμάσαι καν τι κείμενο έχεις παραδώσει σε ποιο περιοδικό. Πόσο μάλλον όταν σου έρχεται ο σβούγκος από τα Errata Culinaria (ΕC) για ένα κείμενο που έγραψες πριν από 3 ή 4 μήνες. Τότε, κατηγορείς τα EC για εμπάθεια και σκοπιμότητες. Τις δικές σου προχειρότητες όμως δεν τις βλέπεις.

Το άρθρο από τα EC κάνει και 1-2 μήνες ακόμα να φτάσει στα μάτια του Διευθυντή Έκδοσης (είναι busy, βλέπεις, και παρόλο που του το πρόφτασαν οι άλλοι freelancers του περιοδικού, αυτός δεν πρόκαμε να το δει νωρίτερα), ο οποίος σε αδειάζει νίπτων τας χείρας του, δημοσιεύοντας σε ένα σημειωματάκι με εννιαράκια γράμματα-ψείρες (πάντα σε αριστερή σελίδα, κάτω-κάτω, στη ζώνη του λυκόφωτος και της ελάχιστης δυνατής αναγνωσιμότητας) ότι το περιοδικό δεν λογοκρίνει τη δουλειά των συντακτών και συνεχίζοντας με ατομική συντακτική ευθύνη, ελευθερία του λόγου, δημιουργική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, venceremos, και άλλα άσχετα με την ουσία φληναφήματα.

Η ζωή όμως συνεχίζεται, και η επαγγελματική σου σχέση με τα περιοδικά παραμένει (παραδόξως, αναμενόμενα - ποιος ξέρει;) άρρηκτη. Εσύ σταματάς πλέον να υπογράφεις τα άρθρα τα οποία ως τώρα ξεπατίκωνες με το copy-paste (κακομετάφραζες και μετά πάσαρες για δικά σου), δεν πας πια καν στο Google για την έρευνά σου (όποια «έρευνα» κι αν ήταν αυτή), και απλά αναφέρεις στην αρχή του άρθρου το χειρονιπτικό και ευθυνοφοβικό «Επιμέλεια κειμένου Αιμιλία Τρεχαγυρευοπούλου». «Επιμέλεια», ώστε να μη μπορούν καν να σε ελέγξουν ή να σε κατηγορήσουν για πρόχειρη ή λανθασμένη μετάφραση. Στο τέλος του άρθρου, κοτσάρεις και μία ασαφέστατη βιβλιογραφία του τύπου:

« Πηγές:
-Encyclopaedia Voracitatis
-Τσελεμεντές
-nostimotsoukaliasmata.gr
-kardiopatheia.gr
-adynatiste.com
-giatroistoselidoula.com»
(επινοήματα δικά μας και τυχαίες οι διευθύνσεις αυτές)

από πηγές που δεν έχεις αναφέρει καθόλου μέσα στο κείμενο, κι έτσι καθάρισες, μιας και δεν μπορούν να σε κατηγορήσουν για ξεπατίκωμα ή λογοκλοπή. Αυτό τώρα υποτίθεται ότι είναι «δημοσιογραφία σε περιοδικού του ειδικού τύπου», ενώ δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά «λίθοι, πλίνθοι, κέραμοι, ατάκτως ερριμμένοι».


Πουθενά δε φαίνεται η διαφορετική γεύση και διαχωριστική γραμμή μεταξύ των πληροφοριών που άντλησες από τις πηγές και της δικής σου προσωπικής συνεισφοράς. Στις δημοσιογραφικές σχολές δεν διδάσκουν πλέον από την πρώτη μάλιστα εβδομάδα τον διαχωρισμό μεταξύ ειδήσεων (γεγονότων) και σχολίου (προσωπική πινελιά του συντάκτη);

Ο αρχισυντάκτης σου δέχεται τη μπαγαποντιά: στο κάτω-κάτω αυτός δίνει το imprimatur-'τυπωθήτω' και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Η σχετική νοοτροπία πίσω από αυτή την απόφαση είναι "Πολλοί θα το διαβάσουν, λίγοι θα το καταλάβουν," είτε "Έλα τώρα! Από τους 100 που μας διαβάζουν, πάντα θα υπάρχει ένα 5% παραπονούμενων. Όταν οι παραπονούμενοι φτάσουν το 15%, τα ξαναλέμε." Μην απορείς. Εδώ, ο αρχισυντάκτης σου έχει φτάσει στο σημείο να δέχεται και να δημοσιεύει ταξιδιωτικά σου άρθρα για ξένες χώρες στα οποία δεν λες κουβέντα για το φαγητό των χωρών αυτών. (Θυμίζω ξανά ότι το περιοδικό είναι μαγειρικό.) Τι έγινε; Στα Μακντόναλντς, στα Friday's, στα Applebee's, και στο μπουφέ των Kempinski την έβγαζες; Αν ναι (θεμιτό), γράψε κάτι για τα Buffalo chicken wings, ρε γαμώτο. Αν δεν ήξερες τι ήταν αυτό που έτρωγες από την ψευδο-Κοντινεντάλ ξενοδοχειακή κουζίνα, γράψε για τις φοβίες του τουρίστα που αντιμετωπίζει το παράξενο φαγητό της ξενιτιάς. Τουλάχιστο έτσι θα βγει ένα άρθρο έντιμο και με προσωπική άποψη.

Πρέπει δηλαδή η προχειρότητα της επαγγελματικής εστίασης (πολύ ωραίο το σχετικό post του Αθήναιου εδώ) να αντανακλάται και στα μαγειρικά (και φερόμενα ως ειδικά και ειδικευμένα) έντυπα; Νισάφι πια! Επαγγελματισμό, δεν; Σεβασμό στον αναγνώστη, δεν;

----------------
Για την παραγωγή μαγειρικών άρθρων στον Τύπο έχουν σχολιάσει (μετά το post μας) πολύ εύστοχα οι δύο Ανώνυμοι και ο Σκύλος της Βάλια Κάλντα εδώ.
.
.
.

9 comments:

Anonymous said...

Αγαπητό Ερράτα καλημέρα και καλή εβδομάδα.
-------
Αν και δεν έχουμε εντοπίσει το άρθρο στο οποίο αναφέρεστε, απλά αναρωτιόμαστε:
--------
Πως είναι δυνατόν η αρθρογράφος ενός ειδικού εντύπου, που «αναλύει» θέματα χημείας τροφίμων και γενικά ασχολείται με την «κουζίνα» δεν έχει τις «γνώσεις» και την απαραίτητη βιβλιογραφία να ανατρέξει, αλλά «παίρνει» ένα τυχαίο κείμενο από το διαδίκτυο (γραμμένο από παιδάκια!!!) και το «κακομεταφράζει»???
Η «αναρώτησις» επεκτείνεται και στον επιμελητή του κειμένου, το διορθωτή, τον συντάκτη του εντύπου, τον αρχισυντάκτη, τον διευθυντή και τελικά στον εκδότη του εντύπου…..
----------
Μήπως, λέμε τώρα, είναι και αυτοί «ψιλοάσχετοι» και δεν ξέρουν ποιους προσλαμβάνουν σε τέτοια υπεύθυνα πόστα και τους δίνουν πένα να γράφουν ό,τι τους «κατέβει»????
-----------
Άραγε θα «διορθώσετε» (??) το κείμενο σε κάποιο επόμενο ποστ σας, ώστε να δούμε τι λέει και για τη «γλουταμάτη» που λέει και η Μαρία…..
----------
Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία καθώς και για την παράθεση σε παλαιότερο σχόλιό μας σε σχετικό ποστ…
μπλογκομάγειρος

Errata Culinaria said...

Καλημέρα και σ’ εσάς.

Όσο για τη «γλουταμάτη», βγάζει μάτι ότι είναι κατά λέξη μετάφραση (calque) από το αγγλικό glutamate. Όμως στα ελληνικά λέγεται αλλιώς, πώς να το κάνουμε…. ; Και την ασπιρίνη, «ασπιρίνη»» τη ζητάς. Αν πεις «ατροπίνη», θα λάβεις άλλο πράγμα.

Αντιπαρέρχομαι το «Μαρία». Τα Errata Culinaria σχολιάζουν χωρίς προσωπικές αναφορές.

Ήθελα να δείξω το modus operandi που στήνει τα άρθρα που μας σερβίρει α τύπος, και σε αυτό το πνεύμα κινήθηκαν τα 2 τελευταία post. Το κείμενο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι από χημεία τροφίμων, ταξιδιωτικό, ή ακόμα και για τα διατροφικά έθιμα των Τουαρέγκ. Απλά, πολλά παρόμοια άρθρα δεν είναι τίποτ’ άλλο από ένα σύμφυρμα, “pastiche” κατά τους Γάλλους. Και αυτό το pastiche αφήνει μία πικρή γεύση στο στόμα.

Δεν είναι σαν το pastis που απολαμβάνεις αγναντεύοντας τον Παλαιό Λιμένα της πάλαι ποτέ αποικίας των Φωκαιέων, της σημερινής Μασσαλίας. Το pastis αυτό σε τέρπει. Το pastiche των σκριπτόρων σε προσβάλλει.

Νίκος Σαραντάκος said...

Αγαπητέ, τα παλιότερα άρθρα σας μου άρεσαν πολύ, τούτο εδώ λιγότερο. Το κακό με το άρθρο σας είναι ότι επειδή δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένο περιοδικό και σε συγκεκριμένη δημοσιογράφο αφήνει να πλανιέται η ρετσινιά πάνω από το σύνολο των περιοδικών και των δημοσιογράφων. Αν βέβαια πιστεύετε ότι όλα και όλες είναι έτσι, καλά κάνετε, αν όχι όμως πώς θα προστατευτούν οι δημοσιογράφες που η τέχνη τους δεν εξαντλείται στο κοπυπάστωμα, οι επιμελήτριες που θυμούνται τα αγγλικά τους και οι αρχισυντάκτες που δεν κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου; Αν υπάρχουν, βέβαια.

Κι εγώ στις σελίδες μου έχω ειδική ενότητα με μεταφραστικές γκρίνιες αλλά προσπαθώ να εντοπίζω τον δράστη ώστε να αθωώνω τον αθώο. Θέλω να πω, αν γράψω ότι γενικά κι αόριστα σε ένα βιβλίο του Χόμπσμπομ έχουν σημειωθεί μεταφραστικά σημεία και τέρατα, η ρετσινιά θα κρέμεται πάνω από τους μεταφραστές όλων των μεταφρασμένων στα ελληνικά βιβλίων του πολυγραφότατου ιστορικού. Και αυτό δεν θα ήταν σωστό.

So_Far said...

Περίμενα τη συνέχεια του ποστ αν και ήμουν σίγουρη ότι θα καταλήγατε κάπως έτσι.
Νομίζω ότι η ρίζα αυτής της προχειρότητας είναι η επιπολαιότητα και η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται τα ειδικά θέματα από τα έντυπα, τόσο τα ειδικά όσο και τα ποικίλης ύλης.
Και η ελαφρότητα αυτή προέρχεται από την αγωνία το περιοδικό να κατέχει την ιδιότητα gem , δηλαδή να είναι φιλικό προς το χρήστη/αναγνώστη.
Για να διαχειριστείς και να πετύχεις κάτι τέτοιο, χρειάζεται να έχεις ανθρώπους που ξέρουν το αντικείμενο και επιστημονικά. Ή αν δεν το ξέρουν να ξέρουν πού θα το δώσουν για να γίνει η διόρθωση ( σε συνεργασία υποθέτω με τον γνώστη συντάκτη ) για να μην προκύψει το αποτέλεσμα που αναφέρετε. Το οποίο είναι και δεδομένο.
Δεν κατακρίνω τη φιλόλογο ετών 37 με τα αγγλικά της που δεν αρκούν σε ένα ειδικό κείμενο. Σε επιστήμες όπως η χημεία μια και την αναφέρατε δεν είναι υποχρεωμένη να ξέρει την ορολογία ( που στην ουσία είναι μια δεύτερη γλώσσα ). Ακόμα και αν διαβάσει το λήμμα θα είναι αδύνατο να το καταλάβει, πόσο μάλλον να το αποδώσει σωστά. Την κατακρίνω όμως όταν αναλαμβάνει μια δουλειά και δεν παραδέχεται ότι της είναι αδύνατον να την κάνει.
Επαγγελματική ακεραιότητα!
Σκέφτομαι ότι ακόμα και αν ήθελε να το παραδεχτεί, πού θα μπορούσε να απευθυνθεί; Υποθέτω ότι μάλλον στο ίδιο κλίμα κινείται όλη η εταιρεία-περιοδικό.
Αν θέλετε είναι και η εντύπωση που έχω όταν διαβάζω ειδικά θέματα σε διάφορες στήλες.
Τα ειδικά έντυπα είναι τα πιο δύσκολα έντυπα και νομίζω ότι δεν θα υπάρξει ποιοτική αντιστοιχία σε ελληνικό έντυπο.
Εξάλλου στην πατρίδα του 'ωχ αδεφισμού' είμαστε, τί μπορεί κανείς να περιμένει;

ΥΓ Πριν από χρόνια μου ζητήθηκε από φίλο αρχισυντάκτη ένθετου κυριακάτικου περιοδικού σε εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας να γράψω ένα κείμενο για το 'συμπαντικό χρόνο'. Τους το γράφω όσο πιο απλά γινόταν, γνωρίζοντας ότι ο αναγνώστης δεν είναι υποχρεωμένος να κατανοήσει τη Φυσική σε τέτοιο επίπεδο.
Τους το έστειλα και μετά χάθηκα στις διάφορες δουλειές μου. Μετά από 2 μήνες το βλέπω στο αφιέρωμα. Δεν θύμωσα με το αποτέλεσμα, το περίμενα. Απλά από το κείμενό μου αναγνώρισα μόνο τις φωτογραφίες...
Και μου άρεσαν. Τα υπόλοιπα άστε τα καλύτερα.

Errata Culinaria said...

@Νίκο Σαραντάκο:
Δεν διαφωνώ – έχετε δίκιο. Ίσως η αγανάκτηση από αυτά που διαβάζω να με παρέσυρε και να ήμουν ισοπεδωτικός. Ίσως, όμως, οι κραυγές(;;) μου να υπερασπίζονται αυτούς ακριβώς τους ευσυνείδητους επαγγελματίες του χώρου (που σίγουρα υπάρχουν).

Ονόματα συντακτών και περιοδικών (ή βιβλίων) τα Errata Culinaria δεν αναφέρουν ποτέ. Θίγουν τα κακώς –μαγειρικά- κείμενα ώστε να μην απαξιώνεται / ευτελίζεται ο επαγγελματισμός αυτών ακριβώς των ευσυνείδητων. Έτσι κι αλλιώς, η καλή δουλειά φαίνεται από μόνη της (το αν αμείβεται ανάλογα είναι μία άλλη ιστορία).

Τα συγκεκριμένα μαγειρικά άρθρα που κατακρίνω (τα 2 τελευταία post μου βασίστηκαν σε ένα σύνολο από 3 τέτοια) είναι άκρως πρόχειρα. Δεν θα ήταν πρακτικό, βέβαια, να παραθέσω το σχετικό ταξιδιωτικό άρθρο από το μαγειρικό περιοδικό ώστε να ρωτήσω: «Μα, ΠΟΎ γράφεις τι τρώνε εκεί που πήγες;» για να προκύψει η απάντηση «Μα, πουθενά!»

Αν υπέβαλα, ως συντάκτης/-ις άρθρο παρόμοιας προχειρότητας και τσαπατσουλιάς στον Καββαθά ή την Τερζοπούλου (για αυτοκίνητα ή γυναικείο θέμα, αντίστοιχα) προ 20ετίας, θα το πέταγαν στον κάλαθο των αχρήστων, θα με πέρναγαν γενεές 14, και θα φρόντιζαν άμεσα και αμέσως είτε για τη διέλευσή μου από το λογιστήριο, είτε για την περαιτέρω συμμόρφωσή μου. Αυτό, θα τσαλάκωνε λίγο το εγώ μου, αλλά το επόμενό μου άρθρο σίγουρα θα ήταν “up to specs” (σύμφωνο προς τας υποδείξεις), και θα προσέφερε κάτι και στον έρ’μο τον αναγνώστη.

20 χρόνια αργότερα, οι ανάλογοι ιθύνοντες (αρκετών) περιοδικών γιατί δεν μπορούν να ζητήσουν κάτι ανάλογο από τους συντάκτες και αρθρογράφους τους;

@so_far:
Προσυπογράφω.

Ωχ-αδερφισμός. Όταν ακούς εκδότες ν’ ανταλλάζουν ιστορίες από το μέτωπο του τύπου:
-«και από πού ν’ αρχίσω για την επιμέλεια που μου έκανε η τάδε – έχωσε μέσα και δύο παραγράφους από άλλο, άσχετο, βιβλίο» (Να’το το κοπυπάστωμα)
ή
-«τι να κάνουμε; Ψάξαμε δεξιά-αριστερά, βάλαμε και μία αγγελία, κι απ’ όσους παρουσιάστηκαν, η Τρεχαγυρευοπούλου ήταν η καλύτερη – αυτή μας έκανε τη μετάφραση, λοιπόν. Τελικά, αποδείχθηκε ότι μας την έκανε με τη συγκεκριμένη μετάφραση»
σε VIP lounges του αεροδρομίου ή σε διαδρόμους ξενοδοχείων (της Φρανκφούρτης, λ.χ., μέρες που είναι με τη Buchmesse), τι να πεις; Από την άλλη, μπορείς και να σιωπήσεις;

Νίκος Σαραντάκος said...

Αγαπητέ Ερράτα:
Το ξέρω ότι δεν κατονομάζετε δράστες, αλλά βλέπετε ότι και ο ειδήμων της μαγειρικής βιβλιογραφίας Μπλογκομάγειρος δυσκολεύεται να εντοπίσει τον ένοχο και άρα να ξεχωρίσει την ήρα από το στάρι.

Τέλος πάντων, δεν είναι ανάγκη να συμφωνήσουμε σε όλα. Αλλωστε διαφωνούμε επίσης και σε άλλα, διότι εσείς γράφετε, ας πούμε, "ωχ-αδερφισμός" κι εγώ το κατακρίνω:
http://www.sarantakos.com/language/kotsanologio28.html

Και αναρωτιέμαι αν η λογική που χώνει την απόστροφο στο "έρ'μος" θα μας κάνει να γράψουμε και "'να 'πά'με".

Errata Culinaria said...

Ευχαριστώ πολύ για την άμεση απάντηση.

Το «έρ’μος» ήταν απλά ένας παιγνιώδης (οπτικά, σαφώς ανεπαρκής) τρόπος για ν’ αποδώσω την ομορφιά και αμεσότητα των βορειοελλαδίτικων διαλέκτων μας. Με αυτή τη λογική, θα έγραφα «να παμ’», ή «να πάμι» για να εκφράσω το "να πάμε".

So_Far said...

Όχι δεν μπορεί κανείς να σιωπήσει και δεν χρειάζεται να σιωπά.
Δεν θα αλλάξει τίποτα πιστεύω, μάλλον προς το χειρότερο θα οδεύουμε αλλά τουλάχιστον θα ξέρουν όσοι είναι ευαισθητοποιημένοι ότι πρέπει να έχουν πιο κριτική ματιά και στάση απέναντι στα 'ειδικής θεματολογίας περιοδικά'
Καλή σας μέρα.

Anonymous said...

Δυστυχώς, η προχειρότητα, η ασχετοσυνη και το copy-paste βασιλεύει παντου - και δεν ειναι μόνο στα μαγειρικά αρθρα, περιοδικά κλπ...
Προσφατο παράδειγμα, 2 άρθρα (του ιδιου ατομου) σε ενθετο ανδρικο περιοδικο κυριακατικης εφημεριδας):
Ο καλος αυτος κύριος, γραφει για τα blogs, και παραθετει λιστα με τα 5 δημοφιλέστερα..(με τι κριτηρια, θα σας γελασω, δεν το αναφερει πουθενα) Η λιστα ειναι ιδια με εκεινη που ειχε δημοσιεύσει πριν απο μηνες αλλη εφημεριδα του ιδιου ομιλου, και περιλαμβανει blog γνωστοτατου ελληνα blogger το οποιο δεν λειτουργει εδω και μηνες..
Και στην επόμενη σελιδα "αναλύει" το διαδικτυακο παιχνίδι SecondLife, με τροπο που φαινεται οτι καπου κατι επιασε τ'αυτι του και ειπε "ας γραψουμε κατι για να δειξουμε οτι ειμαστε μεσα στα πράγματα...", γι'αυτο ειναι γεματο και ανακριβειες που δεν ειναι εδω ο τοπος να τις αναφερω.
Και αναρωτιέμαι.... Δεν ντρέπονται??????????